راهنمای کامل مراحل برندسازی کسب و کارها

برندسازی یا برندینگ (Branding) یکی از مهم‌ترین اقدامات کسب و کارها در جهت معرفی خود به مصرف کنندگان است که به آنها کمک می‌کند تا از رقبای فعال در بازار رقباتی متمایز شوند و هویتی مستقل داشته باشند. اما مراحل برندسازی چیست و چگونه می‌توانیم یک برند موفق و مثبت برای کسب و کار خود ثبت کنیم؟ برندسازی فرآیندی پیچیده است که به برنامه ریزی دقیق و حساب شده نیاز دارد تا بتواند توجه و اعتماد مخاطبان را جلب کرده و آنها را به مشتریان وفادار تبدیل نماید. بنابراین یک برند شناخته شده و محبوب به عنوان مهم‌ترین دارایی و سرمایه کسب و کارها در نظر گرفته می‌شود که ارتباط مستقیمی با موفقیت و البته میزان فروش آنها دارد. بر اساس تحقیقات انجام شده، بالغ بر 50 درصد از مصرف کنندگان ترجیح می‌دهند تا محصولات جدید را از برندهای نام آشنا خریداری کنند و احتمال خرید آنها از برندهای ناشناخته بسیار ضعیف است. در این اینجاست که اهمیت برندینگ و تلاش برای معرفی نام تجاری خود به دیگران مشخص می‌شود. با این حال تصور بسیاری از افراد از برندسازی به انجام کارهایی همچون طراحی لوگو، اجاره یک فروشگاه و فروش محصولات مختلف به گروهی از مشتریان ثابت و بعضا جدید حدود می‌شود؛ در صورتی که چنین نیست و ماهیت برند و مراحل برندسازی بسیار فراتر از این مفاهیم ساده و ابتدایی است. در ادامه این مطلب مفهوم دقیق برند و برندینگ را مورد بررسی قرار می‌دهیم و صفر تا صد برندسازی را نیز به شما آموزش خواهیم داد. با ما همراه باشید.

مفهوم برند چیست؟

پیش از پرداختن به موضوع برندینگ و مراحل برندسازی ابتدا بهتر است مفهوم کلی برند را مورد بررسی قرار دهیم و با تعریف دقیق آن آشنا شویم. برند در واقع نام و هویت اصلی یک کسب و کار است که آن را از سایر نام‌های تجاری متمایز می‌سازد. ساخت یک برند موفق و محبوب، فرآیندی زمان بر است که به تلاش و نوآوری‌های بسیاری احتیاج دارد. به همین دلیل است که برندهای قدیمی بر خلاف برندهای جدید به راحتی می‌توانند محصولات و خدمات جدیدی را به بازار عرضه کنند و نگرانی بابت فروش و یا استقبال از آنها نداشته باشند. در واقع برندهای معروف و موفق با تکیه بر نام خود در بازار رقابتی فعالیت می‌کنند و با ارائه محصولات و خدمات باکیفیت نیز در این عرصه به حیات خود ادامه می‌دهند. به بیان ساده‌تر «برند» یک نام و یا نماد اختصاصی است که شناسه اصلی و هویت محصولات و خدمات یک کسب و کار در نظر گرفته می‌شود و مصرف کنندگان به واسطه این نام قادر به شناسایی تولیدات آن خواهند بود.

برندسازی یا برندینگ به چه معناست؟

مفهوم برندسازی با برند تفاوت اساسی دارد و توسعه یک برند در مراحل اولیه شاید تنها به انتخاب یک نام منحصر به فرد برای کسب و کار خلاصه ‌شود. اما برندسازی به سادگی انتخاب یک نام و یا نماد نیست و در واقع به استراتژی‌های هوشمندانه‌ای اشاره دارد که با هدف ایجاد آگاهی، شناخت و تصویر ذهنی مثبت در ذهن مخاطبان طراحی و اجرا می‌شوند. به طور کلی به تمامی اقداماتی که در جهت معرفی یک برند به مصرف کنندگان صورت می‌گیرد اصطلاحا برندسازی یا برندینگ گفته می‌شود که دارای سه مرحله کلی است:

استراتژی برند (Brand Strategy)

هویت برند (Brand Identity)

بازاریابی برند (Brand Marketing)

استراتژی برند یا طرح اولیه برند به عنوان اولین قدم در مراحل ساخت برندسازی در نظر گرفته می‌شود که به مخاطبان هدف کمک می‌کند تا درک بهتری از برند موردنظر داشته باشند. استراتژی برند در واقع نوعی برنامه کامل و دقیق است که به شما کمک می‌کند تا خود را از رقبا متمایز سازید و برای برندسازی خود یک پلن هدفمند طراحی کنید. بنابراین یک استراتژی برند جامع و کامل باید شامل موارد زیر باشد:

بررسی مخاطبان هدف

جمع آوری اطلاعات درباره رقبا

پیشینه و داستان برند

به طور کلی استراتژی برند مرحله‌ای مهم و اساسی برای ساخت یک برند موفق در نظر گرفته می‌شود که معمولا اکثر کسب و کارها از آن غافل شده و در همان ابتدا به سرعت وارد مرحله بازاریابی می‌شوند.

هویت برند را نیز عناصر بصری آن تشکیل می‌دهند و از طریق آن می‌توانید بخشی از استراتژی برند خود را اجرا کرده و پیام اصلی نام تجاری‌تان را با استفاده از المان‌های بصری به مخاطب منتقل کنید. مولفه‌های ظاهری یک برند باید در تمامی محیط‌ها و کانال‌های تبلیغاتی یکسان باشند تا به راحتی تشخیص داده شوند. برخی از آیتم‌های مهم در تشکیل هویت بصری برند شامل:

لوگو

طراحی

رنگ و فونت

نمادها

طراحی وب سایت

تبلیغات

چاپ یا بسته بندی

تمامی این عناصر در کنار یکدیگر هویت بصری برند شما را تشکیل می‌دهند و به همین جهت باید به صورت حرفه‌ای و خاص طراحی شوند تا مخاطب با دیدن آنها به سرعت بتواند برند شما را شناسایی کند.

بازاریابی برند نیز رویکردی است که کسب و کارها از طریق آن محصولات و خدمات خود را به طیف گسترده‌ای از مخاطبان هدف معرفی کرده و آنها را نسبت به خرید ترغیب می‌کنند. بازاریابی برند در سال‌های اخیر عمدتا از طریق فعالیت‌های بازاریابی دیجیتال انجام می‌شود که برخی از موثرترین روش‌های آن شامل:

سئو وب سایت (SEO)

بازاریابی محتوا (Content Marketing)

بازاریابی شبکه‌های اجتماعی (Social Media Marketing)

بازاریابی ایمیلی (Email Marketing)

تبلیغات پرداخت به ازای هر کلیک (Pay-Per-Click)

کلیه اقدامات مربوط به بازاریابی برند نیز با هدف آشنایی مخاطبان با یک نام تجاری خاص و فروش محصولات انجام می‌شوند که بازاریابی دیجیتال در حال حاضر به عنوان یکی از موثرترین روش‌های بازاریابی برند شناخته می‌شود.

مراحل برندسازی کسب و کار

همانطور که اشاره کردیم برندسازی فرآیندی زمان بر است که از مراحل مختلفی تشکیل شده و به یک برنامه ریزی دقیق و جامع نیاز دارد. مراحل برندسازی کسب و کار شامل:

تعیین هدف برند

تعیین هدف برند یکی از مهم‌ترین مراحل برندسازی کسب و کار محسوب می‌شود و تمامی برندهای موفق دارای یک هدف مهم و بزرگ هستند که به برنامه‌های آنها جهت می‌دهد. بنابراین اولین و مهم‌ترین سوالی که پیش از شروع فرآیند برندسازی باید از خودتان بپرسید این است که هدف برند شما چیست؟ با تعیین هدف می‌توانید در همان ابتدا مسیر درستی را برای دستیابی به آن انتخاب کنید. برای تعیین هدف اصلی برند خود باید به این چهار پرسش اساسی پاسخ دهید:

علت تاسیس برند شما چیست؟

چه چیزی شما را از رقبا متمایز می‌سازد؟

برند شما چه مشکلاتی را برطرف می‌سازد؟

چرا مخاطبان باید به برند شما توجه کنند؟

پاسخ به این سوالات، ایده‌های جالب و جذابی را برای شروع فرآیند برندسازی در اختیار شما قرار می‌دهد و می‌توانند در بخش‌های مختلفی همچون طراحی تگ لاین، لوگو، شعار برند و یا روش‌های تبلیغاتی مورد استفاده قرار گیرند.

شناسایی و تحلیل عملکرد رقبا

از دیگر مراحل برندسازی موفق می‌توانیم به شناسایی و تحلیل اقدامات و استراتژی‌های رقبا اشاره کنیم که به جایگاه یابی صحیح برند شما در بازار کمک بسیاری می‌کند. این مرحله یکی از مهم‌ترین مراحل برند سازی محسوب می‌شود که کسب و کارهای نوپا معمولا از آن غافل هستند. هدف از شناسایی و تحلیل رقبا این است که خود را از آنها متمایز سازید و به نوعی مشتری را ترغیب کنید تا در هنگام خرید، برند شما را به برند رقیب ترجیح دهد. نکته مهمی که در این مرحله باید به آن توجه داشته باشید این است که هرگز نباید دقیقا همان کاری که برندهای مطرح و معتبر انجام می‌دهند را در کسب و کار خود تقلید و اجرا کنید. هدف اصلی شما ایجاد تمایز است و برای متمایز بودن نیز نباید شبیه به برند رقیب باشید. برای انجام آنالیز کامل رقبا باید 5 مرحله زیر را به دقت انجام دهید:

رقبای اصلی و برجسته خود را شناسایی کنید

رقبای فرعی خود را پیدا کنید

انجام تحلیل سوات (SWOT) – (به منظور پیدا کردن نقاط ضعف، نقاط قوت، فرصت‌ها و تهدیدها)

بررسی ویژگی‌ها و قابلیت‌های محصولات و خدمات رقبا

تحلیل استراتژی‌ها و روش‌های بازاریابی رقبا

با انجام این تحقیقات به راحتی می‌توانید اطلاعات موردنیاز درباره رقبا را بدست آورید و سپس استراتژی برندسازی منحصر به فرد خود را طراحی و اجرا کنید.

تعیین مخاطبان هدف

شناسایی و تعیین مخاطبان هدف از دیگر مراحل برندسازی موفق و اصولی در نظر گرفته می‌شود که از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا «مخاطبان» پایه و اساس برندینگ را تشکیل می‌دهند. بنابراین در این مرحله باید مشخص کنید که می‌خواهید به چه گروهی از مخاطبان خدمات خود را ارائه نمایید. زمانی که مخاطبان هدف برندتان را تعیین کنید به راحتی می‌توانید برنامه‌های جامع و هدفمندی را در جهت برآورده ساختن نیازها و خواسته‌های آنها تهیه و تنظیم نمایید. نکته مهمی که در این مرحله باید به آن توجه داشته باشید این است که جزئیات رفتار و سبک زندگی مخاطبان خود را شناسایی و تحلیل کنید. بدین ترتیب بسیار راحت‌تر می‌توانید نیازهای اصلی و علایق آنها را درک کرده و بهترین خدمات را به آنان ارائه دهید. برای تعیین مخاطبان هدف بهتر است که جامعه آماری خود را محدود کنید تا تمرکز بهتری بر آنها داشته باشید و خدمات باکیفیت‌تری به مصرف کنندگان خود ارائه دهید.

تدوین بیانیه ماموریت برند

تدوین بیانیه ماموریت برند (Brand Mission Statement) یکی دیگر از مراحل برندسازی در نظر گرفته می‌شود که مخاطبان کمک می‌کند تا هدف اصلی تاسیس برند موردنظر را درک کنند. بیانیه ماموریت برند در واقع هدف اصلی و علت وجودی برند را تعریف می‌کند و با تدوین آن می‌توانید به مخاطبان خود توضیح دهید که دقیقا چه هدفی دارید و چه کاری انجام می‌دهید. تمامی عناصر مرتبط با برند از شعار اختصاصی تا شخصیت و پیام آن باید به نوعی منعکس کننده بیانیه ماموریت برند باشند. در ابتدا برای تدوین بیانیه خود از اهداف کوچک و دست یافتنی شروع کنید و به تدریج اهداف خود را گسترش دهید.

نمونه‌ بارز و بسیار درخشانی از تدوین بیانیه ماموریت برند را می‌توانیم در مراحل برندسازی کمپانی بزرگ نایکی (Nike) مشاهده کنیم. همه ما با شعار معروف «Just Do It» برند نایکی آشنا هستیم اما بیانیه ماموریت آن چیست و این کمپانی معروف برای دستیابی به چه هدفی وارد بازار رقابتی شده است؟ ماموریت برند نایکی «نوآوری و الهام بخشی به تمامی ورزشکاران دنیا» است که می‌توانید تحقق این ماموریت را در هر کجای دنیا مشاهده کنید. تمرکز این برند در ابتدا تمامی ورزشکارانی بود که از محصولات نایکی استفاده می‌کردند. اما کمی بعد بیانیه ماموریت خود را ارتقا داد و یک عنوان فرعی و تبصره جدید به آن اضافه کرد: «اگر جسمی دارید، پس ورزشکار هستید». نایکی با همین جمله کوتاه توانست بیانیه ماموریت و دایره مخاطبان هدف خود را به طرز قابل توجهی گسترش دهد. بنابراین امروزه هر شخصی می‌تواند مخاطب برند نایکی باشد و از محصولات آن استفاده کند. پس شما نیز در ابتدا بیانیه ماموریت خود را برای خدمات رسانی به گروه خاصی از مخاطبان تنظیم کنید و پس از مدتی آن را ارتقا دهید.

تعیین ویژگی ها و قابلیت های کلیدی برند

تعیین و برجسته سازی ویژگی‌های اصلی و کلیدی برند از دیگر مراحل برندسازی کسب و کار و البته برندسازی یک محصول در نظر گرفته می‌شود که به شما کمک می‌کند تا در بازار رقابتی امروزی، خاص و منحصر به فرد باشید. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که به عنوان یک برند معتبر باید انجام دهید این است که «منحصر به فرد» باشید؛ زیرا معمولا برندهای معروف‌تر و شناخته شده‌تری نیز وجود دارند که مشتریان وفادار خود را داشته و بخش عمده‌ای از سهم بازار رقابتی را در اختیار دارند. به همین دلیل است که باید محصولات و خدماتی را ارائه دهید که هیچ برند دیگری آنها را تولید و عرضه نمی‌کند. خاص بودن بزرگ‌ترین سرمایه و دارایی شما است؛ بنابراین با تولید محصولات منحصر به فرد به مخاطبان هدف خود انگیزه می‌دهید تا برند شما را به سایر برندهای مشابه ترجیح دهند. برای تعیین و برجسته ساختن ویژگی‌ها و مزایای برند خود به سوالات زیر پاسخ دهید:

آیا محصولات و خدمات شما مشکلی را برطرف می‌کنند؟

آیا ارائه دهنده خدمات خاصی هستید که در هیچ بازار دیگری یافت نمی‌‌شود؟

وجه تمایز محصولات شما از محصولات مشابه چیست؟

پاسخ به این سه پرسش به شما کمک می‌کند تا بتوانید مزایای برند خود را به مخاطبان معرفی کرده و آنها را نسبت به خرید و امتحان کردن محصولات و خدمات خود ترغیب نمایید.

انتخاب لحن برند

انتخاب لحن برند (Brand Voice) نیز از دیگر مراحل برندسازی است که باید با توجه به اهداف، ماموریت، نوع صنعت و مخاطبان آن برند تعیین شود. نحوه برقراری ارتباط شما با مخاطبان از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا افراد همیشه به نوع لحن و نحوه بیان شما جذب می‌شوند؛ بنابراین برای جذب مشتریان وفادار باید به روش درستی با آنها صحبت کنید. لحن برند شما می‌تواند حرفه‌ای، ساده، دوستانه و صمیمی، تبلیغاتی و یا جدی باشد. اگر لحن برند خود را به درستی انتخاب کنید، شانس زیادی برای برقراری ارتباط صحیح با مخاطبان و جذب آنها خواهید داشت. انتخاب لحن برای نوشتن مقاله و یا انتشار پست در شبکه‌های اجتماعی بسیار مهم است زیرا این دو کانال به عنوان مهم‌ترین پلتفرم‌های بازاریابی دیجیتالی و برقراری ارتباط شما با مخاطبان از طریق فضای مجازی شناخته می‌شوند و طیف گسترده‌ای از مخاطبان نیز از طریق این کانال‌ها با شما آشنا خواهند شد.

طراحی لوگو و شعار

احتمالا زمانی که به فکر راه اندازی کسب و کار و یا ساخت یک برند هستید، طراحی عناصر و جلوه‌های بصری آن اولین فاکتوری است که به ذهنتان می‌رسد. طراحی لوگو و شعار به عنوان مهم‌ترین بخش در فرآیند برندسازی شناخته می‌شود که نقش حائز اهمیتی را در جلب توجه و اعتماد مخاطب نسبت به برند شما ایفا می‌کنند. در واقع طراحی لوگو و شعار به عنوان مهم‌ترین تکه‌های پازل برندینگ در نظر گرفته می‌شوند زیرا هویت بصری برند شما را شکل می‌دهند. از این رو برای طراحی لوگو و انتخاب شعار مناسب باید با افراد حرفه‌ای همکاری کنید تا بتوانید لوگویی جذاب و شعاری به یاد ماندنی برای برند خود انتخاب نمایید. لوگو همان نمادی است که همواره در کنار کسب و کار شما قرار دارد و به عنوان هویت بصری برندتان شناخته خواهد شد؛ بنابراین برای طراحی آن باید دقت زیادی داشته باشید و لوگویی منحصر به فرد و مرتبط با کسب و کار خود طراحی کنید. برای طراحی شعار نیز بهتر است جملات کوتاه، معنادار و از همه مهم‌تر متناسب با محصولات و خدمات خود انتخاب کنید تا به خوبی در ذهن مخاطب ثبت شوند.

تبلیغات

انجام تبلیغات موثر و گسترده نیز از دیگر مراحل برندسازی محسوب می‌شود که فرآیند آشنایی مخاطبان با برند شما را تسریع می‌بخشد. شیوه‌های تبلیغاتی بسیاری جهت معرفی کسب و کارها به مخاطبان هدف وجود دارند که در میان آنها روش‌های بازاریابی دیجیتال مانند فعالیت در شبکه‌های اجتماعی مختلف به عنوان یکی از موثرترین و پربازده‌ترین روش‌های تبلیغات شناخته می‌شوند که در چندین سال اخیر تاثیر بسزایی بر رشد و توسعه مشاغل مختلف داشته‌اند. بنابراین در فرآیند برندسازی از انجام تبلیغات گسترده و بازاریابی دیجیتال غافل نشوید.

با انجام این مراحل به راحتی می‌توانید فرآیند برندسازی کسب و کار خود را با موفقیت انجام دهید و پس از مدتی شاهد نتایج مثبت و درخشان آن باشید. البته همانطور که در ابتدا نیز اشاره کردیم، برندسازی فرآیندی زمان بر است که نیازمند صرف زمان و انرژی زیادی است؛ بنابراین نباید انتظار داشته باشید که در مدت زمانی کوتاه به نتیجه دلخواه و مطلوب خود دست پیدا کنید.

مراحل برندسازی شخصی

شاید گمان کنید که برندسازی تنها مختص کسب و کارهای بزرگ و یا افراد معروف است و شما به عنوان یک فرد عادی نمی‌توانید برند خود را بسازید. در صورتی که چنین نیست هر شخصی که دارای مهارت‌ها و استعدادهای خاصی باشد نیز می‌تواند برند شخصی خود را داشته باشد و از آن در جهت معرفی خود به دیگران استفاده کنند. برندسازی شخصی یا پرسونال برندینگ (Personal Branding) نیز یکی از انواع برندسازی همچون برندسازی کسب و کار و یا برندسازی محصول بوده و فرآیندی است در جهت معرفی، شهرت و توسعه یک فرد، گروه و یا یک سازمان انجام می‌شود. آیا تا کنون به این فکر کرده‌اید که اگر شخصی بخواهد درباره شما صحبت کند باید به چه چیزهایی اشاره کند؟ برندسازی شخصی به شما کمک می‌کند تا بتوانید توانایی‌ها و قابلیت‌های خود را به افرادی که با حوزه کاری شما مرتبط هستند به خوبی معرفی نمایید. مراحل برندسازی شخصی شامل:

تعیین و اولویت بندی قابلیت‌ها و ارزش‌های شخصی

ایجاد فهرستی از توانایی‌ها و مهارت‌های خاص

تعیین مخاطبان هدف و کسانی که به مهارت‌های شما احتیاج دارند

شناسایی رقبا و تحلیل فعالیت آنها

حضور فعال در شبکه‌های اجتماعی

مراحل برندسازی شخصی نیز تقریبا شبیه به مراحل برندسازی یک کسب کار است و در واقع هر دو روش برندسازی یک هدف مشترک را دنبال می‌کنند که این هدف نیز «معرفی خود به مخاطبان هدف» است. بنابراین تفاوتی ندارد که برندسازی شما شخصی یا بیزینسی باشد؛ آنچه که اهمیت دارد این است که مراحل برندسازی را به درستی و به صورت حرفه‌ای و اصولی طی کنید تا بتوانید خود را به مخاطبان هدف معرفی کرده و تصویر ذهنی مثبتی از برند خود برای آنها ایجاد نمایید.

منبع:

designbro.com/blog/small-business/10-steps-brand-building-process