داستان برند پپسی
برند پپسی (Pepsi) به عنوان یکی از نامهای تجاری پیشرو و پرطرفدار در صنعت تولید نوشیدنیهای گازدار و غیرالکلی شناخته میشود که دارای بیش از یک قرن تجربه در این عرصه است. امروزه دیگر کمتر کسی وجود دارد که با دیدن لوگو پپسی آن را نشناسد و محصولات خوش طعم آن را امتحان نکرده باشد. داستان برند پپسی و تاریخچه تاسیس آن به سال 1893 میلادی و ذوق یک جوان متفکر به نام کیلب برادهم (Caleb Bradham) بازمیگردد. اما ایده تاسیس این نام تجاری به چندین سال قبل یعنی سال 1886 مربوط میشود که کلیب برادهم به دلیل علاقه زیاد به داروسازی، تحصیلات خود در این رشته را در دانشگاه مریلند آغاز کرد و پس از پایان تحصیلات، داروخانهای کوچک در شهر نیوبرن (Newbern) واقع در ایالت آلاباما آمریکا تاسیس کرد.
برادهم در این داروخانه علاوه بر فروش دارو اقدام به ساخت نوعی نوشیدنی دست ساز برای درمان معده درد کرد که ترکیبات آن شامل کارامل، شکر، دانه کولا، آب، روغن لیمو و جوز هندی بود. او نام این نوشیدنی را در ابتدا «نوشیدنی برد» گذاشت اما پس از استقبال گسترده مردم از آن تصمیم گرفت نام مناسبتری برایش انتخاب کند. او در نهایت در سال 1898 نام پپسی-کولا (Pepsi Cola) را برای این نوشیدنی محبوب برگزید. از آنجایی که این نوشیدنی در کنار طعم و مزه بی نظیر، جنبه درمانی نیز داشت، برادهم نام پپسی را با الهام از آنزیم پپسین (نوعی آنزیم پروتئینی که از سلولهای معده انسان ترشح میشود و به هضم پروتئینهای بدن کمک میکند) برای نوشیدنی خود انتخاب کرد.
نوشیدنی پپسی کولا بر خلاف تصور با استقبال بسیار خوبی از سوی مردم مواجه شد و برادهم در آن زمان علاوه بر فروش این محصول در داروخانه خود، آن را برای داروخانههای دیگر شهر نیز ارسال میکرد. اما با افزایش تقاضا، تصمیم گرفت برای تولید این نوشیدنی یک شرکت و یا کارخانه مستقل تاسیس کند تا در آنجا فقط به تولید این محصول بپردازد. همین ایده سبب شد تا شرکتی کوچک در اتاق پشتی داروخانه خود تاسیس کند و به صورت مستقل و در تعداد انبوه، نوشیدنی پپسی کولا را شخصا تولید نماید. این نوشیدنیها با نام تجاری رسمی پپسی کولا و بسته بندی خاص به بازار روانه شد و در سال 1903 برند پپسی رسما به ثبت رسید. پپسی کولا با شعار «نیروبخش، کمک کننده به هضم غذا و نشاط آور» تولید و عرضه میشد و در آن زمان به عنوان یکی از نوشیدنیهای محبوب و پرطرفدار شناخته میشد. در سال 1905 به دلیل افزایش تقاضای بازار، دو کارخانه تولیدی دیگر در دو شهر دورهام و شارلوت تحت عنوان برند پپسی تاسیس شدند که تعداد سرمایه گذاران آن تنها دو نفر بودند. در همین سال نیز لوگو پپسی طراحی شد و بر روی تمامی محصولات آن قرار گرفت. تعداد سرمایه گذاران این برند یک سال بعد به 16 نفر افزایش پیدا کرد و در سال 1907 نیز به 40 نفر رسید.
بیشتر بخوانید: برندینگ چیست؟
در سال 1906 از لوگوی جدید پپسی و شعار جدید آن تحت عنوان «نوشیدنی خوراکی خالص و اصل» رونمایی شد و لوگوی قدیمی پپسی نیز دیگر مورد استفاده قرار نگرفت و جای خود را به لوگوی جدید داد. لوگو پپسی یک سال بعد به صورت رسمی در MEXICO به ثبت رسید و به تدریج به برندی جهانی تبدیل شد و میزان فروش آن به 100.000 گالن رسید. در سال 1910 تعداد متقاضیان و طرفداران پپسی کولا به حدی زیاد شد که 300 کارخانه در 24 ایالت مختلف آمریکا جهت تولید این نوشیدنی پرطرفدار با برند و لوگوی شرکت پپسی تاسیس شدند. شاید اکنون با خود فکر کنید که یک نوشیدنی چگونه میتواند در طی چندین سال به این حجم از محبوبیت دست پیدا کند و متقاضیان زیادی داشته باشد. اما علت اصلی محبوبیت این محصول و برند پپسی علاوه بر تولید محصولات باکیفیت، تصویب یک قانون جدید توسط سازمان غذا و دارو بود.
در سال 1907 سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) استفاده از ترکیبات شیمیایی در غذاها و نوشیدنیها را ممنوع اعلام کرد. از این رو تولید بسیاری از نوشیدنیهای محبوب موجود در بازار متوقف شد و توجه مردم به سوی نوشیدنی طبیعی و فاقد مواد شیمیایی پپسی کولا جلب گردید. همین موضوع سبب شد تا افرادی که پیش از این با برند و لوگو پپسی آشنا نبودند، به خرید و امتحان کردن نوشیدنیهای آن ترغیب شوند. بدین ترتیب برند پپسی خیلی سریع نبض بازار را بدست گرفت و به عنوان یک نوشیدنی جایگزین و ارگانیک شناخته شد. شرکت پپسی پس از آن دیگر در مسیر رشد و پیشرفت قرار گرفت و به برندی محبوب و خوش نام تبدیل شد. پپسی در سال 1913 تصمیم گرفت برای تبلیغات و بازاریابی محصولات خود از اشخاص معروف کمک بگیرد تا بتواند تاثیر بیشتری بر مخاطبان و مشتریان داشته باشد. از این رو در همان سال با راننده معروف مسابقات اتومبیل رانی به نام «بارنی اولدفیلد» وارد مذاکره شد و او را به عنوان سفیر تبلیغات کسب و کار خود استخدام کرد. شعار پپسی در آن زمان «پپسی بنوشید، شما را راضی میکند» بود که تاثیر بسزایی در میزان فروش این برند داشت.
عمر موفقیتها و پیشرفت برند پپسی در زمان مدیریت برادهم تنها 17 سال بود و با شروع جنگ جهانی اول و به واسطه افزایش قیمت شکر این برند به طور کلی ورشکسته شد. علت این سقوط ناگهانی، تصمیم گیری اشتباه برادهم بود؛ زیرا در آن زمان قیمت شکر به طور ناگهانی از 3 سنت به 28 سنت افزایش پیدا کرد و برادهم نیز پیش بینی کرد که این قیمت سیر صعودی دارد و افزایش بیشتری پیدا خواهد کرد. از این رو مقدار زیادی شکر با قیمت 28 سنت در انبار خود ذخیره کرد اما سه سال بعد و با پایان جنگ جهانی، قیمت شکر به طرز قابل توجهی افت کرد و به نرخ سابق خود بازگشت. در آن زمان انبارهای برادهم مملو از شکرهای 28 سنتی بود که ارزش خود را از دست دادهاند. بدین ترتیب برند پپسی در سال 1923 ورشکسته شد و برادهم نیز به دلیل از دست دادن سرمایه خود مجبور شد کارخانه پپسی را به یک کارخانه شکلات سازی به نام لافت (Loft) بفروشد و خودش نیز به داروخانه کوچک خود در نیوبرن بازگردد.
پپسی در طول چندین سال توسط کارخانهها و برندهای متعددی خریداری شد اما هیچ یک از آنها نتوانستند این نام تجاری خوش آوازه را به دوران اوج بازگردانند و ضررهای مالی هنگفت آن را جبران نمایند. استراتژی مدیران جدید پپسی برای تجدید حیات این برند در دهه 30 این بود که برای رقابت با رقبایی همچون کوکالا، محصولات خود را با قیمتی پایینتر (حدود نصف قیمت) به فروش برسانند تا بدین ترتیب بتوانند با افزایش حجم فروش، ضررهای این برند را جبران نمایند. اما این استراتژی آن طور که انتظار میرفت، قادر به احیای پپسی نشد و تلاشی بیهوده در جهت رشد و پیشرفت دوباره این برند بود. اما در دهه 40 و با مدیریت والتر مک و تفکر هوشمندانه او، برند پپسی توانست قسمتی از ضررهای چندین ساله خود را جبران نماید.
والتر مک در آن زمان از موضوع نژادپرستی و عدم تمایل مدیران سابق پپسی و سایر کارخانهها از همکاری با سیاه پوستان آمریکایی در تبلیغات خود استفاده کرد تا بتواند از این طریق بخش قابل توجهی از بازار آمریکا را از آن خود کند و محصولاتش را در این کشور به فروش برساند. همکاری پپسی با سیاه پوستان، استفاده از آنها در تبلیغات و استخدام این افراد به عنوان فروشندگان پپسی توانست این برند را مجددا سرپا کند و ضررهای مالی آن را جبران نماید. همین موضوع نیز سبب شد تا محصولات پپسی در طول جنگ جهانی دوم به بازار جهانی راه پیدا کند و به عنوان نوشیدنی سربازان آمریکایی مورد استفاده قرار گیرد. پس از پایان جنگ جهانی، برند پپسی همچنان به رشد خود ادامه داد و با ورود به دهه 70 و تجدید قوای کامل، به رقیب سرسخت برند کوکالا تبدیل شد و در سال 1974 محصولات خود را علاوه بر آمریکا به شوروی نیز صادر میکرد. در این میان نیز محصولات متنوعی همچون نوشابه پپسی رژیمی (Pepsi Diet)، پپسی لایت (Pepsi Light) و غیره را به خط تولید خود اضافه نمود. برند پپسی در طول دهه 70 و 80 با پیاده سازی استراتژیهای جدید توانست به رشد و پیشرفت خود ادامه دهد و به یکی از نامهای مطرح در زمینه تولید نوشیدنیهای گازدار غیر الکلی تبدیل شود.
این برند در حال حاضر نیز یکی از بهترین نامهای تجاری دنیا و رقیب اصلی و قدرتمند برند Coca Cola محسوب میشود که درآمد آن بالغ بر 620 میلیون دلار بوده و دارای 263000 کارمند در سراسر دنیا است. جالب است بدانید که پپسی هم اکنون صاحب 20 درصد از کل بازار نوشابه سازی ایالات متحده است و مالک بیش از 60 برند نوشیدنی زیر مجموعه غذایی نیز هست.
راز لوگوی پپسی
برند پپسی در سال طول سالهای فعالیت خود تا به امروز 11 مرتبه لوگو خود را تغییر داده است که این تغییرات در جزئیات و شکل ظاهری آن کاملا مشهود است. چهار طرح اولیه لوگو پپسی برگرفته از نام آن قدیمی آن یعنی پپسی کولا بود که با فونتهای درهم پیچیده و به رنگ قرمز بر روی محصولات آن درج میشدند. اما در سال 1950 تحولی بزرگ در لوگوی برند پپسی به وجود آمد و در کنار رنگ قرمز از رنگ آبی نیز در آن استفاده شد. این طرح تقریبا شبیه به دایره فعلی با ترکیب رنگی قرمز، سفید و آبی بود که نام پپسی کولا با رنگ قرمز در وسط آن نوشته شد و شبیه به درب نوشابه بود. در سال 1962 نیز تغییر دیگری در لوگو پپسی اعمال شد که چندان نوآورانه نبود و تایپوگرافی قرمز و درهم پیچیده پپسی کولا به شکل PEPSI مشکی و با فونت ساده تغییر شکل پیدا کرد.
لوگو پپسی در دهه 90 و دهه 2000 نیز چندین مرتبه تغییر پیدا کرد و در هر طرح آن فونت، ترتیب رنگها و همچنین رنگ بک گراند آنها تغییر پیدا میکرد. اما این برند در سال 2008 مبلغ یک میلیون دلار برای طراحی لوگو جدید خود و معنای مخفی و رازآلود آن هزینه کرد. معنای لوگوی پپسی در واقع در ایدهها و مفاهیمی همچون میدان مغناطیسی، گرانش زمین، فنگ شویی و غیره مستتر است که همگی آنها در واقع راز لوگوی پپسی هستند که همچنان در هالهای از ابهام قرار دارند. با این وجود لوگو پپسی از سال 2008 تا کنون تغییر پیدا نکرده و به شکل کروی ساده و با ترکیب سه رنگ همیشگی آن و بدون درج واژه پپسی باقی مانده است. این دایره کروی در حال حاضر به نماد اصلی برند پپسی تبدیل شده است و امروزه دیگر کمتر کسی وجود دارد که با دیدن آن به یاد برند پپسی و نوشابههای گازدار و خوش طعم آن نیفتد. جالب است بدانید که لوگوی این برند به عنوان هشتمین لوگوی گران قیمت دنیا شناخته میشود و همانطور که اشاره کردیم قیمت لوگوی پپسی که آخرین طراحی آن محسوب میشود، مبلغ یک میلیون دلار است.
در کنار پرداختن به تاریخچه لوگو پپسی که شامل یازده لوگو مختلف است، بد نیست که نگاهی به شعار اصلی این برند خوش نام و مطرح نیز داشته باشیم. برند پپسی مانند سایر برندهای معروف و مطرح دنیا در طول سالهای فعالیت خود از شعارها و تگ لاینهای زیادی جهت جلب توجه مصرف کنندگان استفاده کرده است. اما معروفترین شعار آن که در تمامی محصولات پپسی و در پایین برند آن نوشته میشود شعار: Live the moment now (در لحظه زندگی کن) است که با رنگ نقرهای بر روی قوطیها و بطریهای نوشابه پپسی حک میشود.