پیکتوگرام (Pictogram) یا تصویر نگاشت نوعی روش طراحی ساده اما جذاب برای انتقال اطلاعات به مخاطب است که از طریق خلق تصویر انجام می‌شود. یعنی برای انتقال برخی مفاهیم به جای استفاده از کلمات و جملات طولانی از برخی نمادها و تصاویر مرتبط با آنها استفاده می‌شود. همه ما در طول روز با انواع پیکتوگرام مواجه می‌شویم اما اغلب توجهی به آنها نداریم زیرا همیشه این تصاویر را می‌بینیم و به راحتی مفهوم آنها را درک می‌کنیم. تمامی تابلوهای راهنمایی و رانندگی که در شهر و جاده‌ها می‌بینیم و یا تابلوهایی که در اماکن عمومی مانند فرودگاه و یا پاساژها قرار دارند همگی نمونه پیکتوگرام هستند که با خلق یک تصویر ساده، اطلاعاتی را به بیننده منتقل می‌کنند. این تصاویر به قدری واضح و مشخص هستند که هر شخصی با دیدن آنها بلافاصله مفهومشان را درک خواهد کرد. پیکتوگرام در تمامی جوامع مورد استفاده قرار می‌گیرد و هر فرد با هر فرهنگ و یا زبانی می‌تواند با مشاهده آنها به معنایشان پی ببرد. در ادامه این مطلب همه آنچه که باید درباره پیکتوگرام و کاربرد آن بدانید را به شما توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید.
![پیکتوگرام]()
پیکتوگرام چیست؟
پیکتوگرام که با نام‌های دیگری همچون پیکتوگراف، پیکتو، آیکون و یا نماد نیز شناخته می‌شود، در واقع نوعی نماد گرافیکی است که معنا و مفهوم خود را از طریق شباهت تصویری نزدیک به یک شی فیزیکی به مخاطب منتقل می‌کند. پیکتوگرام‌ها از یک سری نمادهای تکراری و واضح برای تجسم و انتقال برخی داده‌ها و اطلاعات ساده استفاده می‌کنند. این نمادها می‌توانند هشداردهنده، بازدارنده، راهنمایی کننده و یا آگاهی دهنده باشند که بیننده در نگاه اول، متوجه منظور و مفهوم آنها خواهد شد. درک معنای پیکتوگرام‌ها نیاز به دانش و مهارت تخصصی ندارد زیرا در طراحی آنها از اشکال و نمادهای ساده‌ای استفاده می‌شود که همه ما در طول روز این شکل‌ها را می‌بینیم و یا از قبل با آنها آشنایی داریم.
به زبان ساده‌تر از پیکتوگرام‌ها برای نمایش داده‌ها و انتقال ساده‌تر برخی مفاهیم از طریق تصاویر و نمادها استفاده می‌شود تا مخاطب به راحتی آنها را درک کند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های پیکتوگرام، انتقال و ارائه برخی اطلاعات و آمارخسته کننده به شیوه‌ای جذاب است؛ یعنی در بسیاری از مواقع به جای ارائه اعداد و ارقام می‌توانید از چارت‌ها و نمودارهای مختلف استفاده کنید و یا مانند عکس زیر نتیجه آنها را در قالب یک تصویر ساده اما مفهومی به مخاطب ارائه دهید.
برای مشاهده نمونه طراحی لوگو شرکت بر روی لینک کلیک کنید.
![انواع پیکتوگرام]()
کاربرد پیکتوگرام
پیکتوگرام‌ها در موقعیت‌ها و مکان‌ها بسیاری مورد استفاده قرار می‌گیرند و همانطور که در ابتدا نیز اشاره کردیم عموما برای انتقال اطلاعات بیشتر به مخاطب طراحی می‌شوند. یعنی به جای نوشتن کلمات و جملات از تصاویر مرتبط با آنها استفاده می‌شود؛ مانند تصویر نکشیدن سیگار که در مکان‌های مختلفی همچون پمپ بنزین و یا رستوران‌ها مشاهده کرده‌اید. در بسیاری از مواقع نیز این نمادها هشداردهنده، آگاهی دهنده، بازدارنده و حتی آموزنده هستند. این تصاویر و آیکون‌ها همچنین برای تهیه گزارش، بررسی داده‌ها و ارقام، اینفوگرافیک، رسم نمودار و حتی ساخت رزومه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. پیکتوگرام به شما کمک می‌کند تا برخی داده‌ها و اطلاعاتی که ممکن است برای مخاطب جذاب نباشند را با استفاده از خلق تصاویر و یا استفاده از نمادهای مختلف به روشی خاص و جالب ارائه دهید و توجه آنان را به اطلاعات خود جلب کنید. بنابراین مهم‌ترین کاربرد پیکتوگرام یا تصویر نگاشت، انتقال سریع اطلاعات و جلب توجه بیننده است.
نمونه‌های بارز طراحی پیکتوگرام را می‌توانیم در بسیاری از اماکن عمومی همچون فرودگاه، پاساژها، رستوران‌ها، فروشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و تابلوهای راهنمایی و رانندگی مشاهده کنیم. پیکتوگرام‌ها زبان مشترک و قابل فهم در میان جوامع و کشورهای مختلف هستند که هر فرد با هر زبان، گویش و فرهنگی از سرتاسر دنیا می‌تواند معنای آن را درک کند. به عنوان مثال فرض کنید که در فرودگاه یک کشور خارجی هستید و با زبان آن کشور نیز آشنایی ندارید. در این موقعیت با توجه به پیکتوگرام‌هایی که در تابلوها رسم شده‌اند به راحتی می‌توانید محل تحویل بار، گیت خروجی، سرویس بهداشتی و غیره را پیدا کنید و سردرگم نشوید. علائم و تابلوهای راهنمایی رانندگی نیز از دیگر نمونه‌های بارز پیکتوگرام هستند که به راحتی قابل تشخیص‌اند. علائمی همچون بستن کمربند ایمنی، خطر ریزش کوه، سبقت ممنوع، میزان سرعت مجاز و غیره همگی نوعی پیکتوگرام هستند که بدون استفاده از کلمه و یا جمله، مفهوم را به مخاطب منتقل می‌کنند.
بیشتر بخوانید: برندینگ چیست
علاوه بر این موارد از پیکتوگرام در وب سایت‌های مختلف همچون دیجی کالا برای نمایش رتبه بندی، امتیازدهی (به صورت نمایش ستاره از یک تا پنج) و یا نظرسنجی نیز استفاده می‌شود. استفاده از پیکتوگرام‌های مختلف برای ارائه گزارش کار، نمایش دقیق اعداد و ارقام و حتی رزومه کاری نیز بسیار رایج است. به عنوان مثال برای نشان دادن روند رشد و تغییر در گزارش کار خود می‌توانید از نمودارهای میله‌ای، نقشه و یا نمادهای مختلف استفاده کنید. بنابراین به جای آنکه تغییرات و نتایج نهایی را در قالب جملات طولانی و خسته کننده بیان کنید، با طراحی پیکتوگرام می‌توانید آنها را به روشی جذاب به مخاطب انتقال دهید. مسلما خواندن یک متن توضیحی طولانی و پر از عدد و رقم برای بیننده هیچ جذابیتی ندارد اما اگر همان آمار و اطلاعات در قالب اشکال تصویری مختلف طراحی شوند به راحتی توجه مخاطبان را به خود جلب خواهند کرد.
تاریخچه پیکتوگرام
آغاز پیدایش و تاریخچه پیکتوگرام به زمان‌هایی بازمی‌گردد که انسان‌ها برای بیان منظور و حتی اندیشه خود به جای زبان و گفتار از ترسیم شکل و نمادهای مختلف بر روی دیوارها و کوه‌ها استفاده می‌کردند. این شکل‌ها و نمادهای نوشتاری در واقع نوعی پیکتوگرام و ایدئوگرام (یا اندیشه نگاشت) بودند که سومری‌ها، چینی‌ها و مصریان باستان در زمان‌های گذشته از آنها در جهت انتقال مفاهیم مختلف استفاده می‌کردند. این نمادها با گذشت زمان و به تدریج وارد سیستم نوشتاری لوگوگرافی شدند و به صورت گسترده‌تری مورد استفاده قرار گرفتند. جالب است بدانید که پیکتوگراف هنوز در برخی نواحی و سرزمین‌ها و فرهنگ‌های فاقد سواد همچون آفریقا، قاره آمریکا و اقیانوسیه به عنوان ابزار اصلی برقراری ارتباط و حتی نوشتار مورد استفاده قرار می‌گیرند. یعنی بخش عمده ارتباط مردم با یکدیگر از طریق همین نشانه‌ها و نمادها شکل می‌گیرد. اغلب فرهنگ‌های معاصر از پیکتوگرام‌ها به عنوان نمادهای ساده، تصویری و تجسمی استفاده می‌کنند و از طریق آنها بسیاری از مفاهیم را به روش ترسیمی و جذاب بیان می‌کنند.
![کاربرد پیکتوگرام]()
چگونه پیکتوگرام طراحی کنیم؟
طراحی پیکتوگرام کار چندان دشواری نیست اما برای طراحی یک نماد و یا آیکون ساده و در عین حال جذاب باید به برخی نکات مهم توجه داشته باشید تا بتوانید اطلاعات و مفاهیم مورد نظر خود را از طریق آنها بیان کنید. طرح‌های شما باید طوری باشند که هر شخصی بتواند با یک نگاه به مفهوم آن پی ببرد. بنابراین برای آنکه بتوانید مفاهیم مورد نظر خود را بدون نیاز به نوشتن کلمه و جملات طولانی و تنها از طریق رسم اشکال مرتبط به مخاطب انتقال دهید باید به نکات مهم زیر در هنگام طراحی پیکتوگرام توجه داشته باشید:
استفاده از نمادهای ساده اما مفهومی
اولین نکته‌ای که در هنگام طراحی پیکتوگرام‌های خود باید به آن توجه داشته باشید این است که از نمادها و آیکون‌های ساده و مرتبط با موضوع استفاده کنید. یک تصویر نگاشت زمانی در انتقال معنا و مفهوم موفق است که اشکال بکار رفته در آن پیچیده نباشند تا در نگاه اول به راحتی درک شوند. برای طراحی pictogram بهتر است از اشکال اصلی و آشنایی همچون ستاره، مربع و دایره استفاده نمایید و از شرح جزئیات در آنها خودداری کنید. هرچه آیکون شما ساده‌تر باشد، درک آن برای مخاطب آسان‌تر است. بنابراین سادگی و ارتباط معنایی (مرتبط بودن نماد با موضوع) به عنوان اولین و مهم‌ترین اصل در طراحی پیکتوگرام شناخته می‌شود.
عدم استفاده از رنگ‌های متضاد
انتخاب اصولی و درست رنگ نیز یکی دیگر از نکات مهمی است که در هنگام طراحی باید به آن توجه داشته باشید. استفاده از رنگ‌های متضاد (همچون آبی و قرمز) در کنار یگدیگر، حواس مخاطبان را پرت می‌کند و آنها را گیج خواهد کرد. بنابراین برای تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب سعی کنید از یک رنگ اصلی و سایه‌های آن به عنوان رنگ مکمل و ثانویه استفاده نمایید تا طرح خود را از حالت سادگی و یکنواختی خارج کنید. ترکیب رنگ اصلی و سایه روشن‌های آن باعث می‌شود تا مخاطب به راحتی بتواند اطلاعات اصلی را از داده‌های فرعی تشخیص دهد و تغییرات ایجاد شده را به راحتی مشاهده کند.
دقت در تعداد پیکتوگرام‌ها
اگر از پیکتوگرام برای نمایش داده‌ها، ارائه گزارش، آمار، ارقام و یا اینفوگرافیک استفاده می‌کنید به این نکته مهم توجه داشته باشید که تعداد پیکتوگرام‌های شما نباید بیش از اندازه باشد. زیرا در این صورت ذهن مخاطب به سمت دسته بندی و شمارش تعداد آنها می‌رود و به موضوع و نماد اصلی شما توجهی نخواهد کرد. افراد بسیاری وجود دارند که از پیکتوگرام برای پر کردن فضای خالی موجود در اینفوگرافیک خود استفاده می‌کنند؛ در صورتی که وجود فضای خالی در اینفوگرافیک هیچ اشکالی ندارد. بنابراین برای جذاب ساختن اینفوگرافیک خود از نمادها و آیکون‌های زیادی استفاده نکنید تا مخاطب به راحتی بتواند داده‌های شما را تجزیه و تحلیل کند. حداکثر تعداد پیکتوگرامی که می‌توانید در یک اینفوگرافیک استفاده کنید 10 عدد است.
![طراحی پیکتوگرام]()
تفاوت پیکتوگرام و لوگو چیست؟
افراد بسیاری وجود دارند که گمان می‌کنند پیکتوگرام همان لوگو است و آنها را به جای یکدیگر به کار می‌برند. در صورتی که چنین نیست و این دو طرح گرافیکی شاید در ظاهر شبیه به یکدیگر باشند اما هدف طراحی و کاربرد آنها تفاوت‌های عمده‌ای با یکدیگر دارند. پیکتوگرام‌ها در واقع نوعی طرح‌های بصری هستند که با هدف انتقال اطلاعات به مخاطب طراحی می‌شوند و در محیط‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما لوگوی یک کسب و کار نوعی نماد خاص و منحصر به فرد است که هویت بصری آن بوده و به طور اختصاصی طراحی می‌شود. به عنوان مثال لوگوی کوکاکولا را تنها بر روی محصولات این برند مشاهده می‌کنیم اما پیکتوگرام‌ها در محیط اطراف ما وجود دارند و در هر مکانی قابل رویت هستند. بنابراین مهم‌ترین تفاوت و وجه تمایز لوگو و پیکتوگرام را می‌توانیم در هدف طراحی آنها خلاصه کنیم. از طرفی دیگر پیکتوگرام‌ها برای انتقال اطلاعات به مخاطب طراحی می‌شوند در حالی که هدف لوگو، ایجاد تصویر ذهنی در مخاطب بوده و برای تبلیغات نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در طراحی لوگوها هیچ گونه محدودیتی وجود ندارد و طراحی آنها تماما بر اساس سلیقه شما صورت می‌گیرد اما برای طراحی پیکتوگرام‌ها باید اصل سادگی را در نظر داشته باشید و از خلق نمادهای شلوغ و پر از رنگ و طرح خودداری کنید.
جمع بندی
پیکتوگرام یا تصویر نگاشت به نمادها، طرح‌ها و علائم ساده اما مفهومی گفته می‌شود که با هدف انتقال داده‌های مهم به مخاطبان طراحی می‌شود و هر شخصی با دیدن آنها می‌تواند پیام‌شان را به راحتی درک کند. همانطور که اشاره کردیم، پیکتوگرام‌ها معمولا هشداردهنده، بازدارنده و یا راهنمایی کننده هستند که بدون استفاده از کلمه و حتی جمله سعی دارند مفهومی را با خلق یک تصویر و یا نماد مرتبط به مخاطب انتقال دهند. تابلوهای راهنمایی و رانندگی و انواع مختلف نمودارهای آماری از جمله نمونه‌های اصلی پیکتوگرام هستند که در طول روز با آنها مواجه می‌شویم و بدون فکر، معنا و مفهومشان را درمی‌یابیم.
منبع:
venngage.com/blog/pictogram