شبکه مستند بیش از یک دهه است که به عنوان یکی از شبکه‌های رسمی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کند. این شبکه همانطور که از نام آن پیداست، اقدام به ساخت و پخش برنامه‌های مستند با موضوعات مختلف می‌کند که در طول سال‌های فعالیت خود توانست توجه مخاطبان بسیاری را جلب نماید. لوگو شبکه مستند نیز لوگویی قابل تشخیص برای بینندگان این شبکه است که در عین سادگی دارای معانی مختلفی بوده و سه دایره به هم چسبیده آن بر مفاهیم خاصی دلالت دارند. اما لوگو این شبکه پس از رونمایی با واکنش‌های مختلفی از سوی کاربران و کارشناسان مواجه شد و بسیاری از افراد بر این باور بودند که لوگو شبکه مستند کپی است و عناصر آن عینا از لوگو یک شرکت گلف کانادایی کپی برداری شده‌اند. آما آیا واقعا لوگو شبکه مستند کپی است؟ در ادامه این مطلب از آرمکده به این پرسش رایج پاسخ داده و عناصر لوگو شبکه مستند و سبک طراحی آن را نیز مورد بررسی قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.
پیشینه شبکه مستند
شبکه مستند از جمله شبکه‌های HD و اختصاصی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است که در تاریخ سال 1388 و به دنبال استقبال گسترده مخاطبان از مستندهای شبکه 4 تلویزیون به طور آزمایشی راه اندازی شد. البته در طول دهه 90 شبکه‌های مختلف بسیاری به تلویزیون اضافه شدند که هریک از آنها بینندگان خاص خود را داشتند. شبکه مستند نیز شبکه‌ای اختصاصی جهت پخش برنامه‌های مستند با موضوعات مختلفی همچون حیات وحش، گردشگری، تاریخ شناسی، جنایی و پلیسی، برنامه‌های نوستالژیک و پخش آثار مستندسازان جوان و غیره است که با هدف پاسخگویی به نیاز تمامی مخاطبان تلویزیون تاسیس شد.
این شبکه پس از پخش آزمایشی به مدت یک سال و استقبال مخاطبان از برنامه‌های آن در نهایت در تاریخ 26 اسفند 1389 رسما افتتاح شد و تعداد مستندهای بیشتری را به جدول پخش خود اضافه کرد. شبکه مستند به صورت شبانه روزی در حال پخش برنامه‌های مختلف است و از آثار مستندسازان تازه کار نیز حمایت می‌کند. اگر از تماشاگران و طرفداران این شبکه باشید قطعا تا به حال به لوگوی آن توجه کرده‌اید و احتمالا زمزمه‌های کپی بودن لوگو شبکه مستند را نیز شنیده‌اید. در ادامه تمامی عناصر لوگوی این شبکه محبوب را بررسی خواهیم کرد.
بررسی عناصر طراحی لوگو شبکه مستند
لوگو شبکه مستند بر خلاف برنامه‌های پرطرفدار و جذاب آن که بازخوردهای مثبتی از سوی مخاطبان دریافت می‌کنند، لوگوی پرحاشیه و چالش برانگیزی است که در زمان رونمایی با نقدها و واکنش‌های منفی از سوی کاربران و کارشناسان طراحی لوگو مواجه شد. علت این واکنشات منفی نیز طراحی ضعیف و یا عدم جذابیت بصری کافی لوگو شبکه مستند نیست؛ بلکه بینندگان بر این باورند که لوگوی این شبکه در عین سادگی و ترکیب رنگی خاص و مناسب به طور کامل از یک لوگوی خارجی کپی برداری شده است. با این حال طراحی لوگو شبکه مستند فارق از این مسائل، دارای جزئیاتی است که در این بخش عناصر و سبک طراحی آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
سبک طراحی لوگو شبکه مستند
لوگو شبکه مستند به روش ترکیبی طراحی شده است که در واقع تلفیقی از دو لوگو نوشتاری و لوگو تصویری بوده و از مزایای طراحی هر دو سبک در یک لوگو بهره مند شده است. برای طراحی لوگو به سبک ترکیبی از یک نماد و نام نهاد یا کسب و کار موردنظر استفاده می‌شود. در لوگو مستند نیز از نماد سه دایره متصل به یکدیگر و نام این شبکه استفاده شده که در واقع عناصر اصلی لوگو هستند و هریک از آنها نیز نقش حائز اهمیتی را در جلب توجه مخاطبان و ماندگاری لوگو در ذهن آنان ایفا می‌کنند. طراحی لوگو به سبک ترکیبی به عنوان یکی از رایج‌ترین سبک‌های خلق هویت بصری شناخته می‌شود که قدرت تاثیرگذاری بالایی بر مخاطبان داشته و بسیاری از کسب و کارها و برندهای معروف از این سبک برای طراحی لوگوی اختصاصی خود استفاده کرده‌اند.
نماد لوگو مستند
همانطور که اشاره کردیم، نماد اصلی لوگو شبکه مستند از سه دایره متصل به یکدیگر تشکیل شده که طراحی آن ما را به یاد حلقه‌های لوگو المپیک و نماد بی نهایت می‌اندازد. مسئولان شبکه مستند در خصوص ساخت این لوگو و طراحی نماد مدور آن در کانال رسمی تلگرام خود نوشتند:
« لوگو شبکه مستند بر اساس حالت نوشتاری کلمه (مستند) طراحی و اجرا شده است و از دو بخش زرد رنگ که حالتی گرافیکی از کلمه مستند و بخش طوسی رنگ که آیینه‌وار تکرار شده، تشکیل شده است. در این نشان علامت «بی نهایت» نیز مستتر است. این تکرار باعث به وجود آمدن سه دایره شده است که معرف سه نقطه موجود در کلمه مستند می‌باشد».
بیشتر بخوانید: طراحی لوگو دایره
استفاده از شکل هندسی دایره، رویکردی رایج در طراحی لوگو است که علاوه بر شبکه مستند، برندها و پتلفرم‌های محبوب و نام آشنایی همچون پپسی، پینترست، ال جی، BMW و گوگل کروم نیز از دایره جهت خلق هویت بصری خود استفاده کرده‌اند. دایره یک شکل هندسی مثبت و بی حاشیه است که به عنوان نمادی از عشق، دوستی، امنیت، آرامش، اعتماد و کمال در نظر گرفته می‌شود و احساس وحدت و حمایت را به مخاطب انتقال می‌دهد. از این رو به راحتی می‌تواند توجه و اعتماد مخاطبان هدف را جلب نماید و به نمادی ماندگار در ذهن آنان تبدیل شود.
بسیاری از برندها از شکل هندسی دایره به منظور سازماندهی عناصر لوگوی خود استفاده می‌کنند؛ یعنی نماد اصلی و نام برند خود را با هدف نظم بخشیدن به لوگو و افزایش جذابیت بصری آن درون یک دایره قرار می‌دهند. اما در طراحی لوگو شبکه مستند از شکل هندسی دایره به عنوان نماد اصلی لوگو استفاده شده که از ترکیب سه دایره متصل و هم اندازه ساخته شده و بر اساس اظهارات مدیران این شبکه با الهام از تایپوگرافی شبکه مستند و به نماد بی نهایت طراحی شده است.
![لوگو شبکه مستند]()
پالت رنگی لوگو مستند
لوگو شبکه مستند از ترکیب دو رنگ زرد و طوسی بر روی پس زمینه سفید طراحی شده که هارمونی جالبی با یکدیگر دارند و جلوه بصری خاصی نیز به لوگو بخشیده‌اند. انتخاب پالت رنگی مناسب برای لوگو ارتباط مستقیمی با قدرت تاثیرگذاری آن بر مخاطب و جذابیت لوگو دارد؛ از این رو طراحان باید در هنگام انتخاب رنگ مناسب برای لوگو، دقت کافی داشته باشند و رنگ‌های آن را بر اساس علم روانشناسی رنگ‌ها در برندینگ انتخاب نمایند. هر رنگ عواطف و احساسات خاصی را به مخاطبان انتقال می‌دهد و معرف ارزش و اعتبار یک برند است. به همین دلیل برای آنکه بتوانید احساسات موردنظر خود را در مخاطبان ایجاد کنید باید از تاثیر روانشناسی آنها مطلع باشید.
برای انتخاب رنگ سازمانی خود با مشاوران آرمکده مشورت نمایید.
رنگ زرد به عنوان یکی از رنگ‌های شاد و پرانرژی شناخته می‌شود که قدرت بالایی در جلب توجه مخاطبان داشته و استفاده از آن در طراحی آرم تجاری موجب ماندگاری لوگو در ذهن مخاطبان خواهد شد. رنگ زرد تداعی کننده احساساتی همچون انرژی مثبت، شادی، صمیمیت و خلاقیت است که در کنار رنگ خنثی طوسی، به صورت برجسته‌تر در لوگو دیده می‌شود. رنگ طوسی نیز نمادی از اعتماد، آرامش، استقلال، هوش و بی طرفی است که در صورت ترکیب با یک رنگ شاد و پرانرژی، جذابیت خاصی به لوگو می‌بخشد. ترکیب دو رنگ زرد و طوسی در کنار یکدیگر و تناسب هوشمندانه میزان استفاده از آنها در لوگو تاثیر بسزایی بر میزان جذابیت و تاثیرگذاری مثبت آن بر مخاطبان داشته است.
![پالت رنگی لوگو مستند]()
فونت شبکه مستند
در بخش تایپوگرافی شبکه مستند نیز از یک فونت سفارشی و خاص جهت درج نام این شبکه در لوگوی آن استفاده شده است که نقش حائز اهمیتی را در ماندگاری نام شبکه مستند در ذهن مخاطبان و همچنین افزایش جلوه بصری لوگو ایفا می‌کند. فونت شبکه مستند فونتی نسبتا فانتزی با گوشه‌های گرد است که با رنگ تماما طوسی طراحی شده اما به منظور جلب توجه بیشتر مخاطب نیز حرف «میم» در آن با رنگ زرد نوشته شده است. این رویکرد علاوه بر جلب توجه مخاطب به لوگو همچنین جذابیت خاصی به آن بخشیده و بخش تایپوگرافی لوگو را اصصلاحا از حالت سادگی و بی روح بودن خارج کرده است. فونت مورد استفاده در لوگو شبکه مستند ویژگی اصلی یک فونت عالی و استاندارد یعنی «خوانایی» را داراست و به همین دلیل در نگاه اول توجه مخاطبان را جلب خواهد کرد.
طراحی ساده
طراحی ساده و عدم استفاده از عناصر اضافی و غیر ضروری به عنوان یکی از نقاط قوت لوگو شبکه مستند شناخته می‌شود که تاثیر بسزایی بر ماندگاری این لوگو در ذهن مخاطبان داشته است. نماد و عناصر بصری موجود در لوگو باید ساده و به دور از هرگونه پیچیدگی طراحی شوند تا مخاطبان به راحتی بتواند مفهوم و پیام لوگو را درک کرده و با آن ارتباط عاطفی برقرار کند. لوگوهای پیچیده در انتقال پیام برند به مخاطب بسیار ضعیف عمل می‌کنند و خیلی سریع‌تر از آنچه که فکر کنید نیز به دست فراموشی سپرده می‌شوند.
تمامی این عناصر در کنار یکدیگر لوگو شبکه مستند را خلق کرده‌اند که به عنوان یکی از جذاب‌ترین لوگوهای طراحی شده برای شبکه‌های صدا و سیما شناخته می‌شود.
![فونت شبکه مستند]()
آیا لوگو شبکه مستند کپی است؟
همانطور که در ابتدا نیز اشاره کردیم، مدتی پس از رونمایی از لوگو شبکه مستند، زمزمه‌هایی مبنی بر کپی بودن این لوگو به گوش رسید و نقدهای منفی بسیاری نیز دریافت کرد. کاربران و کارشناسان طراحی لوگو بر این باروند که لوگو شبکه مستند یک کپی عینی و محض از لوگو شرکت گلف کانادایی Pacific Links International است. هر دو لوگو متشکل از سه دایره متصل به یکدیگر هستند که در پایین آن نام برند مربوطه نوشته شده است و تنها در پالت رنگی و خط تقطیع دایره‌ها با یکدیگر تفاوت دارند. یعنی حذف خط افقی موجود در لوگوی Pacific Links International و تبدیل آن به خطوط عمودی و انتقال آنها به بخش بالایی و پایینی لوگو و همچنین انتخاب پالت رنگی زرد و طوسی تنها تغییرات صورت گرفته در این لوگو هستند که آن را به یک لوگوی شبیه سازی شده یا درواقع کپی تبدیل کرده‌اند.
با این وجود، مسئولین روابط عمومی شبکه مستند درباره موضوع کپی بودن لوگوی این شبکه و شباهت بسیار زیاد آن به لوگوی Pacific Links International اذعان دارند که برای طراحی این لوگو چند ماه زمان صرف کرده‌اند و رئیس سازمان و معاونت سیما نیز این لوگو را تایید کرده است.
![آیا لوگو شبکه مستند کپی است؟]()
جمع بندی
ما در این مطلب عناصر طراحی لوگو شبکه مستند و موضوع چالش برانگیز آن یعنی کپی بودن لوگوی این شبکه را مورد بررسی قرار دادیم و شما را با جزئیات طراحی این لوگو نیز آشنا کردیم. همانطور که خواندید، لوگو شبکه مستند به سبک ترکیبی و با استفاده از سه دایره متصل به یکدیگر و نام این شبکه ساخته شده است که شباهت بسیاری به لوگوی یک شرکت گلف کانادایی دارد. با این حال با تمامی شک‌ها و شبهاتی که درباره کپی بودن این لوگو وجود دارد، آرم شبکه مستند به عنوان یکی از آرم‌های جذاب و قابل تشخیص طراحی شده برای شبکه‌های صدا و سیما شناخته می‌شود.