وضعیت اجتماعی-اقتصادی هر کشور و همچنین سیاست‌های ملی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. اما در این میان، ابتکارات محلی نیز برای رشد و پیشرفت یک کشور یا شهر بسیار مهم است. در این حوزه، برندسازی شهری یا City Branding یکی از قدرتمندترین ابزارها برای جذب سرمایه گذاری، استعداد، گردشگری و ایجاد حس تعلق در مردم و در نتیجه، ساخت آینده‌ای مرفه برای یک شهر است. شهرها نیز مانند کسب و کارها، محصولات و خدمات به برندسازی اصولی و حرفه‌ای نیاز دارند تا از طریق آن بتوانند توجه بازدیدکنندگان و توریست‌ها را جلب کرده و آنها را نسبت به سفر ترغیب کنند. شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد، شیراز و یا اصفهان هریک دارای جاذبه‌ها و ویژگی‌های منحصر به فردی هستند که آنها را به مقصدی جذاب برای توریست‌ها تبدیل کرده‌اند.
اما چگونه می‌توانیم ویژگی‌ها و جذابیت‌های شهر خود را به بازدیدکنندگان معرفی کنیم؟ در اینجاست که مفهوم برندینگ شهری ظهور پیدا می‌کند و تصویری خاص از یک شهر را در ذهن افراد تداعی خواهد کرد. برندسازی شهری تاثیر بسزایی بر رشد اقتصادی یک شهر داشته و موجب پویایی و توسعه آن خواهد شد. در ادامه این مطلب شما را با مفهوم و اهمیت برندینگ شهری آشنا کرده و مراحل برندسازی شهری را نیز مورد بررسی قرار می‌دهیم. با آرمکده همراه باشید.
0 تا 100 مراحل برندینگ و برند سازی را در این مقاله بخوانید
برندسازی شهری چیست؟
برندسازی شهری یک فرآیند استراتژیک است که به منظور افزایش جذابیت و شناخت یک شهر به عنوان یک مقصد جذاب برای ساکنان، گردشگران، سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها انجام می‌شود. هدف اصلی برندینگ شهری این است که شهرها را به عنوان یک برند مشخص و متمایز در ذهن افراد و جوامع ثبت کند. از این رو، برندسازی شهری با عناوین دیگری همچون برندسازی جغرافیایی و برندسازی مکانی نیز شناخته می‌شود که از اصطلاحات بازاریابی و برندسازی در زمینه کلان شهرها و جوامع بزرگ بهره می‌برد.
![برندسازی شهری چیست؟]()
برندسازی شهری نقش انتقال ارزش پیشنهادی یک شهر را بر عهده دارد. هدف اصلی برندینگ شهری این است که مخاطبان خاص را متقاعد کنیم که شهر ما در موقعیتی قرار دارد که می‌تواند انتظارات آنها را برآورده سازد. برای انجام این کار، یک شهر باید پیامی مختصر، به یاد ماندنی و معتبر را به افراد انتقال دهد. ابتکار برندسازی شهری مانند یک محصول مصرفی باید بر اساس سیاست‌های عمومی مشخصی که از وعده ارزش پیشنهادی حمایت می‌کند، طراحی و اجرا شود. در هنگام برندسازی شهری باید سوالات زیر را از خود بپرسید:
- تاریخچه شهر ما چیست و چگونه به معرفی حرفه‌ای آن به مخاطبان هدف کمک می‌کند؟
- به لحاظ تاریخی، آیا یک شهر جهانی هستیم یا شهری کوچک با سنت‌های محلی؟
- آیا شهر من با مفاهیمی همچون نوآوری، هنر، مهمان نوازی یا تجارت شناخته می‌شود؟
- ساکنان شهر ما چه افرادی هستند؟ سن و تخصص جمعیت ما چیست؟
- مولفه‌های اقتصاد ما چیست؟ تخصص ما چیست؟
- نمادهای شهر ما چیست و در خارج از کشور ما را با چه چیزی می شناسند؟
- هدف اصلی ما چیست؟ آینده شهر ما در 20 یا 50 سال آتی چگونه است؟
پاسخ به این سوالات به شما کمک می‌کند تا یک استراتژی برند قوی برای برندسازی شهری خود که نماینده شهر و ارزش پیشنهادی آن باشد، طراحی و تدوین کنید.
برندینگ شهری چه اهمیتی دارد؟
برندینگ شهری نقش مهمی را در تعیین جایگاه و شناخت یک شهر توسط افراد مختلف همچون توریست‌ها و سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند و تأثیرات عمیقی بر بخش‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و گردشگری یک شهر خواهد داشت. برندسازی شهری یک شهر را به یک مقصد جذاب برای سرمایه‌گذاری و کسب و کارها تبدیل می‌کند. برندسازی شهری موفق، توجه سرمایه‌گذاران را جلب کرده و موجب ایجاد فرصت‌های شغلی و توسعه اقتصادی آن می‌شود.
برندینگ شهری همچنین با ارتقاء تصویر یک شهر از طریق برندسازی می‌تواند تأثیرات مثبتی در حوزه گردشگری ایجاد کند. جلب توجه گردشگران به جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی شهر موجب افزایش درآمد و توسعه صنعت گردشگری آن خواهد شد. برندسازی شهری در زمینه فرهنگی و اجتماعی نیز می‌تواند حس هویت در ساکنان شهر را تقویت کرده و ارتباطات مثبتی میان اعضای جامعه برقرار کند. مشارکت ساکنان در این فرآیند نیز منجر به افزایش عِرق به شهر و تعهد به توسعه آن می‌شود. به طور کلی، برندسازی شهری نه تنها به عنوان یک ابزار بازاریابی بلکه به عنوان یک راهبرد جامع توسعه شهری نیز عمل می‌کند و شهر شما را به یک شهر جذاب و پویا تبدیل خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: توسعه برند چیست؟
مزایای برندینگ شهری
همانطور که اشاره کردیم، برندسازی شهری قوی و اصولی به تقویت اقتصاد جامعه کمک بسیاری می‌کند و مزایای قابل توجه زیر را برای یک شهر به همراه دارد:
بهبود و تقویت گردشگری
برندسازی شهری به بسیاری از شهرهای کوچک و نیمه بزرگ کمک می‌کند تا موقعیت خود را به عنوان یک مقصد توریستی تقویت کنند، زیرا این اقدام استراتژیک به بهبود بخش‌هایی مانند هتل‌ها، رستوران‌ها، مناظر طبیعی و فعالیت‌های فرهنگی یک شهر کمک کرده و آنها را برای توریست‌ها، جذاب خواهد کرد. این فرآیند با ایجاد یک تصویر مثبت و جذاب از شهر به افزایش توریست‌پذیری آن کمک می‌کند. زمانی که یک شهر با یک برند قوی شناخته شود، آنگاه تمامی جاذبه‌ها، فرهنگ غنی، و خدمات آن به دلیل انحصاری بودن، توجه افراد را جلب کرده و آنها را نسبت به سفر و بازدید ترغیب می‌کند.
جذب سرمایه گذاری
برندسازی شهری با ایجاد تصویری قوی و انحصاری از یک شهر به افزایش اعتبار و رشد اقتصادی آن کمک بسیاری می‌کند. سرمایه‌گذارانی به دنبال مناطق استراتژیک برای سرمایه‌گذاری هستند، نه تنها به عوامل اقتصادی بلکه به موارد دیگری همچون فرهنگ، زیرساخت‌ها و سطح جذابیت شهری نیز توجه می‌کنند. سرمایه‌گذاران به دنبال سرمایه‌گذاری در شهرهایی هستند که دارای اقتصاد پویا، امکانات رفاهی عالی و فرصت‌های کسب و کار متعددی است که برندسازی شهری این ویژگی‌ها را به نحوی معرفی می‌کند تا توجه سرمایه‌گذاران را جلب کرده و آنها را به سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف یک شهر از جمله صنعت، فناوری و گردشگری ترغیب کند. بنابراین، برندسازی شهری نقش اساسی را در افزایش سطح سرمایه‌گذاری و توسعه اقتصادی محلی ایفا می‌کند.
جذب استعداد
مزایای برندسازی شهری تنها به تأثیرگذاری بر اقتصاد و گردشگری یک شهر محدود نمی‌شود و این اقدام استراتژیک در جذب استعدادهای انسانی نیز نقش مهمی را ایفا می‌کند. توسعه یک تصویر قوی و جذاب از شهر منجر به جلب توجه نیروی انسانی متخصص خواهد شد. شهری که با برندسازی حرفه‌ای، رفاه و کیفیت بالای زندگی را به افراد نشان می‌دهد، به عنوان یک مقصد جذاب برای افراد توانمند در حوزه‌های مختلف همچون علمی، فنی، فرهنگی و هنری شناخته می‌شود. این امر باعث ایجاد یک جامعه فعال و پویا شده و به رشد و توسعه اقتصادی شهر نیز کمک می‌کند.
ایجاد حس تعلق
برندینگ شهری قوی، حس تعلق خاطر را در افراد ایجاد می کند و این حس نیز به انسجام روابط اجتماعی، ثبات و شکوفایی استعدادها کمک بسیاری می‌کند. این ایده که شهر ما دارای چشم انداز امیدوارکننده‌ای برای آینده است، شهروندان را تشویق می‌کند تا به جای مهاجرت به کشورهای توسعه یافته، به دنبال فرصت‌های شهری در کشور خود باشند. برندسازی شهری با نمایش ویژگی‌ها و ارزش‌های منحصر به فرد یک شهر، حس هویت ملی یا محلی را در افراد تقویت کرده و برقراری ارتباط عاطفی با شهر را نیز افزایش می‌دهد. این ارتباط عاطفی نیز موجب مشارکت فعال در امور شهری، حفظ فرهنگ و تاریخچه شهر و همچنین حضور در رویدادها و فعالیت‌های محلی خواهد شد.
به این ترتیب، برندسازی شهری نه تنها شهر را به عنوان یک مکان فیزیکی جذاب به مخاطبان معرفی می‌کند، بلکه بعد احساسی و عاطفی آن را نیز تقویت کرده و نوعی حس تعلق خاطر، تمایل به مشارکت و یا بازدید را در افراد به وجود می‌آورد.
![اهداف برندسازی شهری]()
اهداف برندسازی شهری
همانطور که اشاره کردیم، برندسازی شهری یا City Branding به توسعه و تدوین هویت و تصویری یکپارچه و قابل تشخیص برای یک شهر می‌پردازد که مزایای آن را در بخش قبلی مورد بررسی قرار دادیم. اما به نظر شما اهداف برندسازی شهری چیست و این استراتژی مهم به دنبال دستیابی به چه اهدافی است؟ برندینگ شهری در صورتی که به طور اصولی و حرفه‌ای انجام شود، موجب رشد و پیشرفت یک شهر در حوزه‌های مختلفی همچون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و گردشگری خواهد شد. از مهم‌ترین اهداف برندسازی شهری می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
جذب گردشگران و سرمایه گذاران
برندسازی شهری با ایجاد یک تصویر قوی و مثبت از شهر به دنبال جلب توجه و جذب گردشگران نسبت به سرمایه‌گذاری بیشتر در یک آن شهر است. این هدف نیز با ارتقاء جاذبه‌های گردشگری، فرهنگی و اقتصادی یک شهر محقق می‌شود.
رشد و توسعه اقتصادی
برندسازی شهری همچنین به دنبال رشد و توسعه تجارت و اقتصاد یک شهر است تا آن را به شهری پویا تبدیل کند. ارائه اطلاعات و آمار مفید در خصوص اقتصاد شهر، تسهیلات و حمایت از کسب و کارهای جدید، تاثیر بسزایی بر توسعه اقتصادی یک شهر خواهند داشت. ایجاد و ترویج تصویر مثبت و قوی از یک شهر، شرکت‌ها و کارآفرینان مختلف را نسبت به سرمایه‌گذاری و راه اندازی کسب و کار در آن ترغیب می‌کند و دنبال آن، نیروهای کاری متخصص نیز نسبت به کار و اشتراک‌گذاری تجارب و تخصص خود در این شهرها به دلیل فراهم بودن بستر مناسب جهت رشد و شکوفایی استعدادهای خود تشویق می‌شوند.
افزایش شهرت و محبوبیت جغرافیایی
برندسازی شهری با ایجاد تصویر مثبت و تاثیرگذار از ابعاد مختلف یک شهر به دنبال افزایش شناخت و آگاهی افراد آن شهر و در نهایت دستیابی به شهرت و محبوبیت جغرافیایی است. افزایش شهرت جغرافیایی نیز با انجام تبلیغات هوشمندانه، حضور فعال در رسانه‌ها و ترویج ویژگی‌های منحصر به فرد شهر به وجود می‌آید.
رشد و توسعه فرهنگی
رشد و توسعه فرهنگی نیز یکی دیگر از اهداف برندسازی شهری است که توجه توریست‌های بسیاری را جلب خواهد کرد. رشد و توسعه فرهنگی یک شهر به ترویج هنر، تاریخ، و میراث فرهنگی آن نیاز دارد تا افراد به واسطه آنها بتوانند با پیشینه و فرهنگ غنی آن آشنا شوند. حمایت از رویدادهای هنری و برگزاری جشنواره‌های فرهنگی می‌توانند هویت فرهنگی یک شهر را به خوبی به تصویر بکشند و توجه افراد را جلب کنند.
تعامل با جوامع محلی و بین‌المللی
برقراری تعاملات فعال با جوامع محلی و بین‌المللی از دیگر اهداف برندسازی شهری است تا یک شهر را به عنوان یک عضو فعال در جهان تجارت و فرهنگ معرفی کند. دستیابی به این هدف، نیازمند ایجاد شبکه‌های ارتباطی و مشارکت فعال است. تبادل فرهنگی، همکاری با سایر شهرها و کشورهای همسایه و همچنین حضور در گردهمایی‌های بین‌المللی به تقویت ارتباطات جهانی یک شهر و معرفی آن به جوامع بزرگ‌تر کمک بسیاری می‌کند.
دستیابی به هریک از این اهداف، نیازمند طراحی و اجرای برنامه‌ها و استراتژی‌های هوشمندانه و کارآمد است تا با استفاده از آنها بتوان یک شهر را در تمامی جنبه‌ها در مسیر رشد و پیشرفت قرار داد.
بیشتر بخوانید: بازاریابی برند چیست؟
![انواع برندسازی شهری]()
انواع برندسازی شهری
برندسازی شهری دارای انواع مختلفی است که هر نوع آن بر ارتقای جنبه خاصی از یک شهر تمرکز دارد و برای بهبود آن برنامه‌ریزی دقیق انجام می‌دهد. انواع برندسازی شهری شامل:
برندسازی گردشگری
این نوع برندسازی بر جلب توجه گردشگران و ایجاد تصویر مثبت از شهر به عنوان یک مقصد گردشگری جذاب و هیجان‌انگیز تمرکز دارد. این مدل برندسازی شامل ترویج جاذبه‌های گردشگری، برگزاری رویدادهای محلی و ارائه تجارب منحصر به فرد به گردشگران است که شهر شما را به یک منطقه توریست‌پذیر تبدیل خواهد کرد.
برندسازی اقتصادی
برندینگ شهری بر جلب اعتماد سرمایه گذاران، ایجاد فرصت‌هایی جهت راه اندازی کسب و کار و توسعه اقتصادی شهر تمرکز دارد. برای دستیابی به این اهداف باید شرایط مناسبی را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهید و آنها را به طور کامل با پتانسیل‌های اقتصادی شهر خود آشنا کنید. بدین ترتیب، افراد نسبت به سرمایه گذاری و راه اندازی کسب و کار در شهر شما ترغیب خواهند شد و این امر موجب پویایی و رشد اقتصادی یک شهر می‌شود.
![مراحل برندسازی شهری]()
برندسازی فرهنگی
برندسازی فرهنگی نیز بر ترویج هنر، تاریخچه شهر، میراث فرهنگی و برگزاری جشنواره‌های مختلف با محوریت آشنایی با فرهنگ آن شهر تمرکز دارد. این نوع برندسازی به رقم زدن تجارب فرهنگی برای ساکنان و بازدیدکنندگان یک شهر می‌پردازد و بر تقویت ابعاد تاریخی و فرهنگی آن تمرکز می‌کند.
برندسازی اجتماعی
برندسازی اجتماعی بر تعامل با جوامع و برقراری ارتباطات فعال با ساکنان شهر تمرکز دارد. مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با شهر در ایجاد تعاملات اجتماعی مثبت در این برندسازی بسیار مهم است و وفاداری خاصی را در شهروندان به وجود می‌آورد.
هر یک از این مدل‌های برندینگ شهری به اهداف و ویژگی‌های مختلف یک شهر بستگی دارند و ممکن است به در کنار یکدیگر نیز اجرا شوند.
مراحل برندسازی شهری
برندینگ شهری باید برنامه‌ریزی مشخص و تدوین استراتژی‌های دقیق و اثربخش انجام شود تا بتواند یک شهر را در مسیر درستی از دستیابی به اهداف خود در حوزه‌های مختلف قرار دهد. برای انجام برندسازی شهری باید مراحل زیر را طی کنید:
تحلیل وضعیت فعلی
در اولین مرحله از برندسازی شهری ابتدا باید وضعیت فعلی شهر و موقعیت آن در حوزه‌های مختلف همچون فرهنگی، گردشگری، اقتصادی و اجتماعی به دقت مورد بررسی قرار دهید. در این ارزیابی باید تمامی نقاط ضعف و قوت، فرصت‌ها و تهدیدها را شناسایی کرده و آنها را به دقت تحلیل کنید تا دریابید که در کدام بخش‌ها به تقویت و در کدام بخش‌ها نیز به تغییر و اصلاح نیاز دارید.
تعیین اهداف و مخاطبان هدف
تعیین دقیق و روشن هدف یکی دیگر از مراحل برندسازی شهری است که به تهیه و تدوین استراتژی‌های کارآمد کمک بسیاری می‌کند. هدف از برندینگ شهری معمولا جذب گردشگران (توسعه گردشگری)، استعدادها (توسعه صنایع با فناوری پیشرفته) یا سرمایه گذاری (احیای اقتصاد محلی) است. بنابراین، تعریف اهداف توسعه شهری و درک نیازها و ویژگی‌های مخاطبان هدف به منظور انجام اقدامات ضروری در جهت تحقق اهداف از اهمیت بالایی برخوردار است.
ایجاد نمادهای خاص برای شهر
شهرها مجموعه‌ای از نمادهای پیچیده در زمان و مکان هستند. در رابطه با برندسازی شهری، این نمادها هستند که تجربیات شهودی و ملموس را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند. نمادهای بصری، عناصر نمادینی هستند که ریشه در فرهنگ و پیشینه یک شهر دارند. هر شهر باید دارای یک یا چندین نماد خاص باشد تا با استفاده از آن نماد در ذهن مخاطبان ثبت و ماندگار شوند.
به عنوان مثال بخش عمده‌ای از برندسازی شهری در ایران مبتنی بر خلق نمادهای بصری منحصر به فرد است که به عنوان نماینده بصری یک شهر در نظر گرفته می‌شوند. مثلا تهران با سه جاذبه اصلی خود یعنی برج آزادی، برج میلاد و پل طبیعت شناخته می‌شود و شهر اصفهان با زاینده‌رود، سی‌وسه پل و میدان نقش، شهر اهواز با پل سفید (یا پل معلق) و شهر شیراز نیز با تخت جمشید و دروازه قرآن خود شناخته می‌شند که در واقع اولین تداعی آنها در ذهن مخاطبان هستند.
بیشتر بخوانید: استراتژی برندینگ چیست؟
![برج آزادی تهران]()
ایجاد روابط مشارکتی به منظور تقویت برند شهری
فرآیند برندسازی شهری در این مرحله به مشارکت افراد، جوامع محلی، کسب و کارها و نهادهای دیگر به منظور ایجاد و تقویت برند شهری نیاز دارد. این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا مشارکت فعال افراد موجب تعهد بیشتر آنان به برند شهری و برقراری ارتباطات قوی با جوامع مختلف خواهد شد. بنابراین، برندینگ شهری بدون مشارکت و همکاری افراد جامعه و نهادهای اجتماعی، امکان‌پذیر نیست.
با طی کردن این مراحل و ارزیابی مداوم وضعیت برندسازی شهری در بخش‌های مختلف می‌توانید از اثربخش بودن استراتژی‌ها و اقدامات خود در جهت رشد و و توسعه شهر خود اطمینان حاصل کنید.
جمع بندی
ما در این مقاله شما را با مفهوم برندسازی شهری آشنا کرده و مزایا و اهمیت آن را نیز مورد بررسی قرار دادیم. همانطور که خواندید، برندسازی شهری یا City Branding فرآیندی است که به منظور ایجاد و تقویت هویت و تصویر مثبت از یک شهر با هدف جذب گردشگران، سرمایه گذاران، رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی انجام می‌شود. این فرآیند شامل استراتژی‌ها و اقداماتی است که به تعریف و ارتقاء ارزش‌ها، فرهنگ و نگرش‌های مثبت یک شهر می‌پردازد که در نهایت منجر به به برقراری ارتباطات مثبت با ساکنان، گردشگران و جوامع بین‌المللی مختلف خواهد شد.